“Sốc tận óc”: Hé lộ những bộ phim 18+ Trung Quốc bị “khai tử” dù được quốc tế tung hô

Điện ảnh Trung Quốc, với sự phát triển vượt bậc trong những năm gần đây, đã khẳng định vị thế trên bản đồ điện ảnh thế giới. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang đó là những câu chuyện “thầm kín” về những bộ phim bị “khai tử” ngay tại quê nhà, dù được giới phê bình quốc tế đánh giá cao. Nguyên nhân chính đến từ những quy định kiểm duyệt khắt khe, đặc biệt đối với các tác phẩm gắn mác 18+ chứa cảnh nhạy cảm hoặc nội dung bị cho là “trái với thuần phong mỹ tục”. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về sự tự do sáng tạo và con đường hội nhập quốc tế của điện ảnh Trung Quốc.

Vì sao phim 18+ Trung Quốc “lên đường” dù được thế giới vỗ tay?

Sự khác biệt giữa thẩm mỹ nghệ thuật và tiêu chuẩn kiểm duyệt nội địa là rào cản lớn nhất đối với những bộ phim 18+ Trung Quốc. Trong khi các liên hoan phim quốc tế tôn vinh những tác phẩm này vì tính nghệ thuật, sự táo bạo trong khai thác đề tài và diễn xuất chân thực, thì cơ quan kiểm duyệt Trung Quốc lại lo ngại về tác động tiêu cực đến xã hội, đặc biệt là giới trẻ.

“Lằn ranh đỏ” của kiểm duyệt phim ảnh tại Trung Quốc

“Lằn ranh đỏ” trong kiểm duyệt phim ảnh tại Trung Quốc bao gồm các yếu tố như:

• Cảnh nóng trần trụi: Các cảnh quan hệ tình dục, khỏa thân quá mức bị coi là vi phạm thuần phong mỹ tục và có thể bị cắt bỏ hoặc cấm chiếu.
• Nội dung nhạy cảm: Các chủ đề liên quan đến chính trị, tôn giáo, xã hội đen, bạo lực, hoặc những vấn đề gây tranh cãi trong xã hội cũng có thể bị kiểm duyệt.
• Thông điệp tiêu cực: Những bộ phim truyền tải thông điệp bi quan, tiêu cực về cuộc sống, hoặc cổ xúy cho các hành vi sai trái cũng khó lòng vượt qua vòng kiểm duyệt.

Dưới đây là 5 bộ phim 18+ Trung Quốc tiêu biểu, từng gây tiếng vang lớn tại các liên hoan phim quốc tế, nhưng lại bị “trảm” không thương tiếc tại quê nhà:

1. “Sắc, Giới” (Lust, Caution) – “Ám ảnh” Thang Duy

“Sắc, Giới” của đạo diễn Lý An, với sự tham gia của Thang Duy và Lương Triều Vỹ, là một trong những bộ phim gây tranh cãi nhất lịch sử điện ảnh Trung Quốc. Lấy bối cảnh Thượng Hải thời kỳ kháng Nhật, phim xoay quanh mối quan hệ đầy dục vọng và nguy hiểm giữa một nữ sinh và một quan chức thân Nhật.

• Yếu tố “cấm kỵ”: Phim chứa nhiều cảnh nóng trần trụi, được quay trong suốt 12 ngày với tổng thời lượng hơn 100 giờ.
• Hậu quả: Dù giành nhiều giải thưởng quốc tế, “Sắc, Giới” vẫn bị cấm chiếu tại Trung Quốc. Thang Duy bị “phong sát ngầm” trong nhiều năm vì vai diễn này. Sự nghiệp của cô gần như bị “đóng băng” và phải mất một thời gian dài mới có thể trở lại màn ảnh.

2. “Di Hòa Viên” (Summer Palace) – “Nỗi đau” của Hác Lôi

“Di Hòa Viên” của đạo diễn Lâu Diệp kể về mối tình đầy khắc khoải giữa hai sinh viên trẻ trong bối cảnh chính trị – xã hội hỗn loạn. Phim gây ấn tượng với những cảnh thân mật chân thực, không che đậy, mang tính nghệ thuật cao.

• Yếu tố “cấm kỵ”: Phim chứa nhiều cảnh nóng táo bạo, thể hiện sự nổi loạn và khát khao tự do của giới trẻ.
• Hậu quả: Phim chưa từng được cấp phép chiếu chính thức ở Trung Quốc. Đạo diễn Lâu Diệp bị cấm làm phim trong nước trong vòng 2 năm vì tham dự Liên hoan phim Cannes mà không xin phép.

3. “Lạc Lối Ở Bắc Kinh” (Lost in Beijing) – “Vết nhơ” của Phạm Băng Băng

“Lạc Lối Ở Bắc Kinh” của đạo diễn Lý Ngọc khai thác mối quan hệ phức tạp giữa một người lao động nhập cư, ông chủ và người chồng sau một vụ cưỡng hiếp gây tranh cãi.

• Yếu tố “cấm kỵ”: Phim chứa nhiều cảnh nóng và đề cập đến các vấn đề nhạy cảm như cưỡng hiếp, mại dâm, và sự tha hóa của xã hội.
• Hậu quả: Sau nhiều lần chỉnh sửa, phim vẫn không qua nổi kiểm duyệt và bị cấm chiếu tại Trung Quốc. Dù vậy, “Lạc Lối Ở Bắc Kinh” vẫn được công nhận tại các liên hoan phim quốc tế và được bán bản quyền cho nhiều nước châu Âu.

4. “Thiên Dục” (Xiu Xiu: The Sent Down Girl) – “Bi kịch” của Lý Tiểu Lộ

“Thiên Dục” của đạo diễn Trần Xung lấy bối cảnh thời Cách mạng Văn hóa, kể về Văn Tú – một cô gái thành thị bị đưa về nông thôn rồi rơi vào bi kịch thân xác và tinh thần.

• Yếu tố “cấm kỵ”: Phim phản ánh hiện thực xã hội khắc nghiệt với nhiều cảnh quay trần trụi, đau đớn và đầy ẩn dụ.
• Hậu quả: “Thiên Dục” bị cấm chiếu tại Trung Quốc ngay sau khi ra mắt. Đạo diễn Trần Xung cũng bị cấm làm phim trong ba năm.

5. “Các Quý Ông Khu Đông Bát” (Gentlemen of East 8th) – “Thảm họa” của Trương Hàn

“Các Quý Ông Khu Đông Bát” của đạo diễn Trương Hàn, dù không bị cấm chiếu vì cảnh nóng, nhưng lại bị “khai tử” vì nội dung nhảm nhí, phản cảm và bị chỉ trích là “gợi dục hóa môi trường công sở”.

• Yếu tố “cấm kỵ”: Phim bị chê là có các cảnh quay lố, thoại gượng gạo và yếu tố tình dục được lồng ghép khiên cưỡng.
• Hậu quả: Cộng đồng mạng ném đá không thương tiếc, chấm điểm thấp kỷ lục trên Douban (2.1/10). Sau một tuần công chiếu, phim bị gỡ khỏi các nền tảng trực tuyến lớn.

Những trường hợp “khai tử” kể trên là bài học đắt giá cho các nhà làm phim Trung Quốc. Để vượt qua “vòng kim cô” kiểm duyệt, các nhà làm phim cần:

• Tìm kiếm sự cân bằng: Cân bằng giữa tính nghệ thuật và yếu tố thương mại, giữa sự sáng tạo và tuân thủ quy định.
• Khai thác đề tài một cách tinh tế: Khai thác các chủ đề nhạy cảm một cách tinh tế, tránh những cảnh quay quá trần trụi hoặc gây phản cảm.
• Chú trọng chất lượng nội dung: Đầu tư vào chất lượng kịch bản, diễn xuất và kỹ thuật sản xuất để tạo ra những bộ phim có giá trị nghệ thuật và nhân văn.

Tuy nhiên, việc thay đổi tư duy kiểm duyệt cũng là yếu tố then chốt để điện ảnh Trung Quốc có thể phát triển một cách tự do và hội nhập sâu rộng vào thị trường quốc tế.

Điện ảnh 18+ Trung Quốc đang đứng giữa “lằn ranh đỏ” của kiểm duyệt và khát vọng vươn tầm thế giới. Liệu các nhà làm phim có thể tìm ra con đường dung hòa để tạo ra những tác phẩm vừa đáp ứng được tiêu chuẩn nghệ thuật quốc tế, vừa phù hợp với văn hóa và quy định trong nước? Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ, nhưng chắc chắn rằng, sự thay đổi là cần thiết để điện ảnh Trung Quốc có thể phát triển một cách bền vững và khẳng định vị thế trên bản đồ điện ảnh thế giới.